Denkrichtingen Sociale cohesie
Het verbeteren van de sociale cohesie in Zuid-Holland is complex en vraagt om maatregelen op verschillende niveaus: individueel gedrag (gedragsverandering), de fysieke inrichting van de omgeving, de sociale leefomgeving en structurele bevolkingsbrede (preventieve) maatregelen.
Tijdens de werksessies die we hielden, hebben we met verschillende professionals mogelijke interventies en denkrichtingen voor beleid verkend.
Individueel gedrag
- Verminder eenzaamheid en verbeter fysieke fitheid van ouderen door tijdens het sporten met elkaar te praten over eenzaamheid en zo taboes en schaamte te doorbreken.
- Leg meer nadruk op de kracht en het talent van jongeren en zet zo in op vermindering van crimineel gedrag en overlast. Gebruik ervaringsdeskundigen die aansluiten bij de belevingswereld van jongeren.
- Laat professionals in het sociaal domein gebruikmaken van informele netwerken in de wijk om inwoners uit achterstandswijken met multiproblematiek beter te kunnen ondersteunen met (financiële) bestaanszekerheid, woonsituatie, veiligheid, gezondheid, sociale relaties en persoonlijke ontwikkeling.
Sociale leefomgeving
- Breng succesvolle bewonersinitiatieven nadrukkelijk in beeld brengen en gebruik deze als voorbeeld en inspiratie (bijvoorbeeld via lokale krant).
- Geef bewoners de ruimte om de identiteit van hun buurt te uiten en benadrukken (bijvoorbeeld via evenementen).
- Bied extra hulp voor bewonersinitiatieven die gericht zijn op sociale netwerken en het verbeteren van de leefbaarheid. Bijvoorbeeld via financiële of personele ondersteuning. Let op dat de initiatieven uitgaan van eigen kracht van de bewoners uit moeten gaan en zorg voor duurzame ondersteuning en continuïteit.
- Ontwikkel een methode om beladen thema’s bespreekbaar te maken tussen verschillende groepen bewoners.
Fysieke omgeving
- Bied voldoende ruimte voor ontmoeting in de openbare ruimte. Zorg dat de openbare ruimte aantrekkelijk en toegankelijk is, en aansluit bij de behoeften van bewoners.
- Functiemenging: bied voldoende afwisseling van rust en reuring in de omgeving. Zorg voor diversiteit in voorzieningen en typen woningen in een wijk, en een mix van functies in de plint van woonblokken (de gehele dag zicht op het maaiveld, ogen op straat). Vraag hierbij aan mensen wat zij zelf nodig hebben in de plint.
- Stimuleer zelfbeheer van de openbare ruimte door mensen zeggenschap en verantwoordelijkheid te geven over hun leefomgeving. Let op dat een brede mix aan bewoners participeert en niet alleen diegenen die altijd meedoen.
- Organiseer een pilot voor kunstenaars om inwoners te helpen om de fysieke omgeving in hun buurt meer zintuigelijk (geluid, geur, temperatuur) te ervaren.
Bevolkingsbreed
- Lanceer een landelijke Sire-campagne om onze gemeenschappelijke identiteit als Nederlanders inclusiever neer te zetten.
- Laat formele instituties de omgang met de burger herzien en zorg voor inclusieve en begrijpelijke taal in alle communicatie. Maak communicatie meer visueel, betrek de burger in het verbeteren van de communicatie en zorg dat een bredere groep zich binnengesloten voelt.
- Verhoog de objectieve veiligheid in Nederland door meer politiecapaciteit te creëren.
- Verbind businesscases over verschillende domeinen (fysiek en sociaal) met elkaar om een nieuw perspectief op maatschappelijke kosten en baten te krijgen.
Meer informatie
Wil je meer informatie over sociale cohesie? Bekijk de onderstaande interventies en achtergrondinformatie.
- Rapport Samenleving in beweging (SCP, 2023)
- Rapport Sociale en culturele ontwikkelingen Nederland (SCP, 2023)
- Gezondheidsbevorderende Leefomgeving (Veiligheidsmonitor, 2021)
- Maatschappelijke en economische veerkracht – Sociale cohesie (Veiligheidsmonitor, 2021)
- Inleiding: Dit kun je leren van direct duidelijk communiceren – Gebruiker Centraal