Denkrichtingen Voedselomgeving

Voedselkeuzes zijn complex. We kunnen dan ook op verschillende niveaus maatregelen treffen. Op individueel niveau kan bijvoorbeeld worden ingezet op het doorbreken van gedragspatronen. Al blijken deze minder effectief bij mensen met een lagere sociaaleconomische positie.[1] Ook de sociale leefomgeving speelt een belangrijke rol bij voedselkeuze en vraagt om een bredere aanpak. Daarnaast speelt het gezonder maken van de fysieke inrichting van de omgeving een belangrijke rol bij voedselkeuzes. De gezondheidswinst van structurele bevolkingsbrede (preventieve) maatregelen blijkt groter dan een aanpak waarin de eigen verantwoordelijkheid van het individu centraal staat.[2]

Tijdens de werksessie die we hielden over het thema voeding en omgeving, hebben we met een aantal professionals interventies en denkrichtingen voor beleid verkend.

Individueel gedrag

De gecombineerde leefstijl interventie voor volwassenen met overgewicht en obesitas (GLI). De effectiviteit van deze interventie is echter beperkt.[3]
Het Landelijk model Ketenaanpak voor kinderen met overgewicht en obesitas.
Interventies en programma’s voor kinderen zoals: de JOGG-aanpak, Gezonde School, Gezonde Kinderopvang en Jong Leren Eten
Uitbreiden van voeding met Gezonde School-vignet.
Maak de sportomgeving gezonder met een gezonder voedingsaanbod: Teamfit
Inzetten op het verbeteren van gezondheidsvaardigheden. Bijvoorbeeld door de inzet van de interventie Voel je Goed!

Sociale leefomgeving

Bied gezonde lunches aan op scholen.
Organiseer gezonde kooklessen in buurtcentra, (sport)verenigingen, kerken en moskeeën; houd hierbij rekening met verschillende doelgroepen en culturen. Combineer eventueel met het versterken van gezondheidsvaardigheden.
Betrek inwoners door met elkaar in gesprek te gaan over het voedselaanbod in hun wijk. Neem de jeugd hierin mee.
Identificeer community leaders en onderzoek via hen kansen en knelpunten rond voedsel en omgeving in de buurt. Neem de jeugd hierin mee.
Koppel buurtbewoners aan elkaar via een buddy-systeem zodat zij samen gezond kunnen koken.

Fysieke omgeving

Installeer meer watertappunten in de openbare ruimte zodat men geen frisdrank hoeft te kopen.
Stimuleer een gezond (en lekker!) aanbod bij de aanbieders van ongezonde voeding.
Aanpak Gezonde Buurten
Stimuleer buurtinitiatieven voor bijvoorbeeld een moestuin of samenwerking met lokale voedselproducenten.
Zorg voor uitsluitend gezonde reclame in de openbare ruimte.

Bevolkingsbreed

Verlaag de prijzen van gezonde voedingsmiddelen.[4] Prijsmaatregelen zijn volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) bewezen effectief om de gezondheidskloof te verkleinen. Ook lagere sociaaleconomische groepen krijgen zo betere toegang tot gezonde producten.
Weer nieuw te vestigen ongezonde voedselaanbieders op bepaalde plekken, zoals in de omgeving van scholen of in wijken waarin het aanbod van fastfood onevenredig groot is.[5] Nieuwe kansen voor gemeenten!
Maak gezonde producten toegankelijker door aanbieders te overtuigen deze op (kinder-)ooghoogte te plaatsen en ongezonde producten op flinke hoogte. (nudging)
Bied anti-zeurkassa’s met gezonde producten in plaats van ongezonde verleiders.
Financier gezonde voedingsmiddelen voor mensen onder een bepaalde inkomensgrens.[4]
Hanteer duidelijke regels en voorschriften voor voedselaanbieders voor het vergroten van het aandeel gezonde voedingsmiddelen.[4]